Ο Αινείας έφυγε ηττημένος από την Τροία και μετά από περιπέτειες έκτισε μια νέα πόλη, τη Ρώμη, που σε ύστερο χρόνο γνώρισε δόξα και λαμπρότητα. Αυτή την πορεία ακολουθεί η πνευματική περιπέτεια του Κώστα Ριζάκη, που πληγωμένος από το παρελθόν, ξεκινάει μια πνευματική περιήγηση για να λυτρωθεί, ματώνοντας στην προσπάθεια του να αγγίξει τις πληγές του, αλλά νιώθοντας την επίμονη ανάγκη να εκφράσει την ψυχή του και οδηγούμενος, ίσως, σε ένα απώτερο μέλλον.
Ο ποιητής απαρνείται σταδιακά τον εξωτερικό κόσμο και στρέφεται προ τα έσω, στην ανεκτίμητη σχέση με τη μάνα, στα πληγωμένα ποιήματά του, στην επιμονή στη μνήμη και στην παιδική αγνότητα. Η πολύαισθητική και πολύφασματική προβολή των θεμάτων του, μας επιβάλει την ποιητική απόλαυση, με εικόνες, μεταφορές, παρομοιώσεις και αλληγορίες. Είναι κατά αυτή την έννοια πλούσια σε αποχρώσεις και εντυπώσεις, χωρίς να είναι πομπώδης και μεγαλόστομη, ενώ συχνά είναι τα συνταιριάσματα φυσικών στοιχείων με ψυχικές καταστάσεις ή ιδιότητες (π.χ «μνήμης αετός», σελ7, «οι πιο δικές μου ρίζες», σελ7, «της μαύρης μου ελπίδος φτερά», σελ17).
Βασικός του στόχος δεν είναι η λογική, η οποία κινητοποιείται σε δεύτερο χρόνο, αλλά να εκφραστεί μεταδίδοντας συναισθήματα και ξετυλίγοντας εικόνες, μας κάνει να «πλησιάζουμε» και να «νιώθουμε» τα όντα, παρά να τα καταλαβαίνουμε, αλλά η συναίσθηση αυτή οδηγεί αυτόματα στην κατανόηση και μόνο τότε μπορούμε να πούμε ότι η γνώση είναι ουσιαστική και εποικοδομητική. Τα σχήματα θολώνουν, τα περιγράμματα σβήνουν, με αφαιρετική μέθοδο, τα λόγια προσωποποιούνται (π.χ σελ18 «τα λόγια με γέρνουν») και τα συναισθήματα παίρνουν πρωταρχική σημασία, ο ποιητής γίνεται ποίημα («οι νύχτες μου γίναν τα ποιήματα/ λευκά των ματιών πουλιά», σελ17) και μέσα του οι λέξεις πληγώνουν και πληγώνονται και η λάμψη τής έμπνευσης κυριαρχεί, εκτοπίζοντας το νου. Η ποίηση της συλλογής μοιάζει αυθόρμητη, χωρίς να «σκαλώνει», μας μεταδίδει την αγωνία και το άγχος τής κυοφορίας της δημιουργίας, την προσπάθεια να εκφραστεί το ανείπωτο των συναισθημάτων («μια και επιμένω στη θολή του σχήματος ανάγκη», σελ19), με οδηγό τις εκλάμψεις τής έμπνευσης. Έτσι σκιαγραφεί ονοματίζοντας τα πράγματα, με λέξεις και εκφράσεις, μέσα από τα ποιήματα, με το πάθος και την ψυχή του («να σε ονομάσω ζήτησα λοιπόν/ ως άχνιζε του στήθους κεραυνός», σελ20), περνώντας δύσκολες στιγμές (σελ19), πληγώνοντας και ματώνοντας.
Η μνήμη, είτε ως λειτουργία, μα πρωταρχικά ως «αποθήκη» εντυπώσεων, σαν βυθός πραγμάτων, ως κελί που τον «δένει» με το παρελθόν, κρύβει το θησαυρό τής ψυχής του και λειτουργεί ως «πηγή»¨, που φέρνει στην επιφάνια ναυάγια και θραύσματα.
Η ψυχή του ποιητή διασχίζει τη ζωή του, έχοντας ανεξίτηλο πάνω της το χάδι και τη φροντίδα τής μάνας, που με την τρυφερότητα, τη φροντίδα και τη γενικότερη παρουσία της, «ζεσταίνει» το ποίημα.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό τής συλλογής, αλλά και γενικότερα των ποιημάτων του, είναι η έλλειψη σημείων στίξης, που δε δημιουργεί όμως νοηματική σύγχυση, μια και οι προτάσεις, κύριες ή δευτερεύουσες, καθορίζονται με φυσικότητα από την αλλαγή στοίχου, συμβάλλοντας στο ρυθμό και μόνο η χρήση της παύλας διαχωρίζει επιπρόσθετα το λόγο ή μεταδίδει μετεωρισμό ή δίνει έμφαση. Η τεχνική αυτή συνεχίστηκε και στις επόμενες συλλογές του, ενώ στο «Τα επόμενα πένθη» προστέθηκε σε ελάχιστες περιπτώσεις η άνω και κάτω τελεία. Δείγμα γραφής:
με τον τρόπο του Αινεία
ως και η ψυχή μου χώνεψε
στα περιγράμματά τους
μια που επιμένω στη θολή του σχήματος ανάγκη
προετοίμασα το χώρο μου σε δύσκολες στιγμές
ήλιου προσφιλέστερες εκλάμψεις ν’ αναδίνουν
συχνά αγκάλης μητρικής την άχνα να σκορπούν
ολόκληρα ένα χάδι ανέστησα τα πράγματα
έτσι απαλά ν’ αγγίζετε στην ηδονή ριγώντας
της λείας επιφάνειας υποψιασμένοι ασφαλώς
πως μόνη η επαφή αρκεί να ρίχνει στο βυθό μου
βραχνής φωνής στηρίγματα εγκόσμιες ρυτίδες
να ασελγώ στην ψυχή σας
να μη γλυτώνω μόνος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου