Η λίστα ιστολογίων μου

Σάββατο 28 Απριλίου 2012

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΤΣΗΣ/ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΝΗΣΙ/ PUBLIBOOK, 2011



ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Πώς οι δρόμοι τετραγωνίζουν το μέλλον;
Στενά πεζοδρόμια ευοδώνουν τις σκέψεις.
Η άσφαλτος σιδερώνει τη χαρά.
Τα βήματα δέχονται τους κτύπους.
Οι λάσπες υψώνονται στον ήλιο.
-Άνθρωποι της οδοποιίας, ανοίξτε τις πόρτες!
Οι δρόμοι να χυθούν στη θάλασσα.
Ο αέρας να καρφώνει τους εντολοδόχους
στο όρος.

Οι πέτρες θωπεύουν τη θύμηση
ίσκιοι χαράς μοσχοβολούν στο σοκάκι.

Στυλώνω τα μάτια στη γυναίκα
που αρετώνει το πέλαγος.

(Σελ. 10)

Η ΠΟΛΗ

Στις εναργείς ενέργειες μιας πόλης φωτισμένης
ξαναγυρίζεις,
σηκώνοντας στους ώμους τρυφερές μετάνοιες,
παράξενες ματιές, γραφές, σβήνουν τον ουρανό.
Περπατάς,
ακουμπώντας στις πλάτες των άλλων, φωνές
βγαλμένες από φιάλες οξυγόνου, μάτια
που σε φέρνουν στα χθεσινά σπίτια,
ανασαίνεις,
μυρίζοντας τον άνεμο, ξεχασμένες ριπές
αγγίζουν τον ουρανό σου.
Φεύγα.
Ακούς τα άφτερα σώματα των αγαλμάτων
αψίκορα στους κόλπους της γης.
Σου φτάνει το λίγο του λίγου, το έλαττον
του μηδενός,
το άγγιγμα στους χρόνους ή στα άγανα
του ήλιου,
κόκκινοι ηλιόσποροι στα μάτια;
Πάντα αφήνοντας το ξεχασμένο Εγώ σου
στα τραπέζια του βιβλιοπωλείου
στις αγκύλες πύλες μιας πρόθεσης
μένεις όπου δεν είσαι αποδεκτός,
αυτή η μοίρα σου!

(Σελ.53)

Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ

Δεν ξέρω γιατί, αλλά μ’ αρέσουν αυτοί
που φέρνουν την Αρετή,
μέσα στο σκότος πεθαμένοι πεζοπόροι
στους αιμάτινους δρόμους
ευθείς και κακοτράχαλους
πάνω σε μνημεία,
μέσα σε συνοικίες, σε ενορίες,
αυτοί που πατούν σταθερά,
άοκνοι πλαστουργοί της πράξης τους,
χωρίς να ξεχάσουν ότι πιο πέρα
απ’ τις έννοιες των θεών
υπάρχουν οι λόγοι των ανθρώπων.

Μ’ αρέσουν αυτοί που φέρνουν την αρετή
σε ένα παγκόσμιο χωριό,
βαλμένοι να τρελαίνουν τους νόμους,
ζώντας στα οικοτροφεία των ματιών.
Μ’ αρέσουν αυτοί που φέρνουν την Αρετή,
όχι γιατί από όρκο κάνουν κάτι,
αλλά γιατί δίνονται σε κάτι που
φέρνει το καλό,
σέρνουν πίσω τους τα θεωρήματα και
συμβολικούς κανόνες.

Μ’ αρέσουν αυτοί που από σπασμένες αυγές
ξέρουν.
Και δέχτηκαν όγκους αέρα, μα δεν ξέφυγαν
από το δρόμο τους.
Όχι γιατί της κριτικής το δρόμο απέφυγαν,
αλλά γιατί αυτό τους έδινε περισσότερο αέρα.

(σελ. 62)

Η ταπεινή μου γνώμη: Ποιήματα με πολύ καλό και εύστοχο λεξιλόγιο. Ο λόγος τους είναι έντονα μεταφορικός. Οι συχνές ερωτήσεις κινούν τη σκέψη του αναγνώστη και τους δίνουν ένα ιδιαίτερο ύφος. 

Τετάρτη 25 Απριλίου 2012

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΕΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥ/ JOHN PERKINS/ ΑΙΩΡΑ 2007



«Πολύ ζωντανό για να είναι ψεύτικο.»

Το βιβλίο είναι ένα μικτό είδος, μυθιστορήματος, δοκιμίου, πρόχειρου οικονομικού μελετήματος, αυτοβιογραφίας, μανιφέστου και πρακτικού οδηγού συμβουλών. Αποτελεί αποτύπωση συγκλονιστικών γεγονότων και ερμηνεία αυτών, που με πάθος υπερασπίζονται την αλήθειά τους, τόσο ο συγγραφέας, όσο και ο Έλληνας δημοσιογράφος Στέλλιος Κούλογλου, που έχει γράψει την εισαγωγή της ελληνικής έκδοσης και έχει κάνει στην τηλεόραση το αντίστοιχο ρεπορτάζ. Το βιβλίο είναι σαφώς πειστικό, τεκμηριωμένο και προπαντός ζωντανό. Εγώ, ως λογοτέχνης που θέλω να πιστεύω πως είμαι, μπορώ να πω ότι ο συγγραφέας διαθέτει άριστη αφηγηματική ικανότητα, εκπληκτικό ξεδίπλωμα πλοκής, αξιοποίηση του κοινωνικού γίγνεσθαι και άριστη επαφή με τον σύγχρονο κόσμο. Δικαιολογημένα το βιβλίο αποτελεί ένα best seller στην Αμερική. Άσχετα αν είναι αληθινό ως ιστορία, εντούτοις λέει αλήθειες που ηλεκτρίζουν κάθε σκεπτόμενο πολίτη και έχει σαφή γνωσιολογική, ιδεολογική και ηθικοπλαστική επενέργεια. Είναι τόσο συγκλονιστικά γραμμένο που ή είναι αληθινό ή μοιάζει εκπληκτικά με αληθινό, μια και στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Μια σειρά λεπτομερειών ταιριάζουν απόλυτα με την πραγματικότητα και το πάθος γραφής τού δίνουν το ύφος και την αληθοφάνεια μιας συγκλονιστικής μαρτυρίας. Τώρα πια είναι η σχέση τού εν λόγω βιβλίου με την πολιτική και οικονομική ζωή στην Ελλάδα νομίζω ότι το ίδιο είναι εύγλωττο.
   Η σύγχρονη λογοτεχνική κριτική συχνά καταφαίνεται αρνητικά  απέναντι στην έκφραση πολιτικών και ιδεολογικών θέσεων με τόσο άμεσο τρόπο. Αξίζει όμως να παρατηρήσουμε πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα στα μέσα του εικοστού αιώνα, με την τέχνη να φτάνει στα άκρα της «στρατευμένης», και πόσο στο τέλος αυτού και πώς σιγά σιγά μεταλλάσσεται στον 21Ο αιώνα, αν και το εν λόγω έργο δεν είναι αμιγώς μυθιστορηματικό.
   Η πλοκή στηρίζεται σε μια ηθική και ιδεολογική μεταστροφή του ήρωα του βιβλίου που προοιωνίζεται από την πρώτη κιόλας σελίδα, άρα χάνεται το αγωνιώδες της καταστάσεως και παραμένει η γνωσιολογική περιέργεια όσον αφορά τα κράτη, τις πολιτικές που αναφέρονται και την αγωνία αν και κατά πόσο θα υποδουλωθούν στην επονομαζόμενη «εταιριοκρατεία». Καθαρά συγγραφικά, αγνοώντας το βιωματικό δεδομένο, θα προτιμούσα κάποια τροποποίηση της πλοκής, που ίσως όμως θα επηρέαζε την προβολή αυτού που επικαλείται ή είναι αλήθεια και σαφώς του δίνεται προτεραιότητα.
   Η αντίφαση μεταξύ φυσικής ομορφιάς, ανθρωπιστικής καλοσύνης και της τερατώδους ιμπεριαλιστικής μηχανής είναι καλοδουλεμένη και έντεχνη. Η διαμαρτυρία πηγαία και άριστα προσαρμοσμένη. Η οικονομολογική ανάλυση δοσμένη με κατανοητό τρόπο ώστε κατανοείται και από μη ειδικούς.
   Θέλω να ολοκληρώσω λέγοντας ότι η αλήθεια σε σχέση με τους οικονομικούς δολοφόνους είναι καλά κρυμμένη και κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για τις αποκαλύψεις του βιβλίου, αλλά είναι γεγονός ότι η ουσία των λεγομένων του δεν αλλάζει ακόμα και αν δεχθούμε ότι είναι μύθευμα. Όλα γίνονται όπως τα λέει ο John Perkins και τα αποδεικνύει με οικονομολογικά και δημοσιογραφικά στοιχεία και τη λογική.
   Κάπως έτσι λειτουργεί το καπιταλιστικό σύστημα ακούσια ή εκούσια.
  Ο επίλογός του μου φαίνεται σαν μια μικροαστική αντιμετώπιση κάπως εκθεσιακού τύπου, αν και σίγουρα έχει και αυτός πολύ μεγάλες δόσεις αλήθειας. 

Παρασκευή 6 Απριλίου 2012

ΟΙ ΘΕΑΤΕΣ ΚΙ Ο ΤΙΤΛΟΣ/ ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΡΑΤΣΙΚΑΣ/ ΔΩΔΩΝΗ 2000

Με τριτοπρόσωπο πανεπόπτη αφηγητή, αποφεύγοντας τους διαλόγους και κάνοντας αισθητή την ύπαρξη και του αφηγητή και του αναγνώστη, είναι γραμμένα τα τρία διηγήματα του βιβλίου.
Δομημένο στέρεα και με το τελικό δίδαγμα του είναι το διήγημα «Ένας επιτάφιος στο Πατρινό Μιλλένιουμ».
Το διήγημα «Η Αίτηση» μας παραπέμπει ευθέως στον Κάφκα. Ο πρωταγωνιστής ζει μπλεγμένος, εγκλωβισμένος και πάσχων σε ένα περίπλοκο γραφειοκρατικό κόσμο, αδύναμος να αντιδράσει. Ακόμα και το όνομά του «Κ.» μας θυμίζει Καφκικές δημιουργίες, μια και έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλά έργα του. Το παράλογο και η παραμορφωτική ένταση του συναισθήματος υπάρχουν στιγμές που αντικαθρεφτίζουν την υστερικότητα του σημερινού κόσμου. Γενικά επιχειρεί να παρασύρει τον αναγνώστη στο συναίσθημα παρά να τον οδηγήσει σε άνευρη νηφάλια ανάγνωση. Τον ενδιαφέρει η ένταση μέσα από λέξεις και γεγονότα και λιγότερο από περιγραφές. Στο τέλος ο ήρωας προσαρμόζεται στον ρόλο που του δόθηκε από την τύχη ή την κοινωνία και με αυτό τον τρόπο «λύεται» το αδιέξοδο.
Αναλυτική, ψυχογραφική, υπαρξιακή, μεταφυσική και με στοιχεία από διάφορες θρησκείες είναι η «Η Δεύτερη Γέννα». Και όπως σε κάθε μυστικισμό τα συμπεράσματα είναι συναισθηματικά και ασαφή. Μάλλον ο ρόλος της θάλασσας προσπαθεί να ενοποιήσει αυτά τα διάχυτα στοιχεία.
Η νουβέλα είναι γραμμένη με μια πειραματική ανατρεπτική γραφή. Ξεκινά ως θεατρικό και στη συνέχεια οι υποδυόμενοι και ο συγγραφέας του αναμιγνύονται σε μια εγκεφαλικά αναπτυσσόμενη πλοκή. Μέσα σε αυτήν υπεισέρχεται μέχρι και η θεατρική κριτική ως σκέψεις του πρωταγωνιστή αλλά και με άμεση παρέμβαση του παντεπόπτη αφηγητή. Το αποτέλεσμα είναι ένα πρωτότυπο είδος που είναι δύσκολο να καταταγεί με αυστηρότητα κάπου και απαιτεί την προσήλωση του αναγνώστη για να το παρακολουθήσει.
Χαρακτηριστικό είναι πως ο Μανώλης Πράτσικας κινείται μεταξύ του μυθιστορηματικού και του πραγματικού κόσμου και κάνοντας εγκιβωτισμούς δημιουργεί ενδιάμεσα «σκαλοπάτια». Διαλύει έτσι τις αφηγηματικές συμβάσεις. Μάλιστα στη νουβέλα με έντονα θεατρικά στοιχεία, οι ήρωες αναφέρονται και άμεσα στο συγγραφέα τους (σ. 41) ενοποιώντας την πραγματικότητα και το μύθο. Η τεχνική μας θυμίζει τους αυτοσχεδιασμούς, τις δομές και τον αυτοσαρκασμό (σ. 55) του Πιραντέλο, που μεταφέρεται από το θέατρο σε μια εν είδει νουβέλα.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της γραφής του είναι ο περιορισμός, όσο είναι δυνατόν, των κομμάτων ώστε ο λόγος να γίνεται χειμαρρώδης.
Μέσα από αυτό το βιβλίο μπορούμε να διακρίνουμε ένα έμπειρο λογοτέχνη, με πλούσιες και σφαιρικές συγγραφικές γνώσεις που ξέρει να τις αναμιγνύει και να τις αναλύει.