ΚΟΝΣΕΡΤΟ ΣΤΗ ΔΡΕΣΔΗ/ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΙΔΗΡΑ/ ΝΕΦΕΛΗ

Η ποίηση τής Αγγελικής Σιδηρά, περιγράφοντας ψυχικές καταστάσεις, μας θυμίζει τα ενδεχόμενα τους συνειρμούς και τους υπαινιγμούς που πηγάζουν και απορρέουν από τα πράγματα και την κάθε λεπτομέρεια ή συμπεριφορά. Επικεντρώνει την προσοχή μας σε κάθε σημείο, που μπορεί και να ξεφύγει άμεσα από την αντίληψή μας, το όποιο ασκεί ουσιαστική επιρροή στα συναισθήματα και στις διαθέσεις μας (π.χ «Παλιά οργαντίνα» σελ17).

Ουσιαστικά μας κάνει να ατενίζουμε τα σημαντικά ή ασήμαντα γεγονότα μέσω του μικρόκοσμου των φαινομενικά αδιάφορων και συχνά απαρατήρητων πραγμάτων και κινήσεων, με τις συνεκδοχές που αυτά υποδηλώνουν και έχουν διαφορετική σημασία και ιδιαιτερότητα για κάθε άτομο. Κάθε γενικότερη κατάσταση συνήθως εφορμείται από ένα κεντρικό τραγικό ή απλώς σημαδιακό γεγονός και παρουσιάζεται σαν άθροισμα στιγμών (π.χ «Πόντο πόντο αφουγκράζομαι/ κιόλας τον ερχομό σου.», «Πλέκοντας και περιμένοντας» σελ53).

Ξαφνιάζει με τις επιλογές των απορρεόντων νοημάτων της και τον χειρισμό απρόβλεπτων μεταφορών και, τις περισσότερες φορές, τα θέματά της είναι απροσδόκητα, όσο και οι συνεπαγωγές της. Μέσω δηλαδή κάποιων πραγμάτων που κάποιος άλλος δε θα τους έδινε καμία σημασία, οδηγείται αναπάντεχα σε φαινομενικά άσχετα συμπεράσματα, που εντούτοις τα δένει δημιουργικά και πετυχημένα. Έτσι χρησιμοποιώντας απλά εκφραστικά μέσα και μια γλώσσα λιτή και άμεση, αποδίδει την άλλη εκδοχή των, πολλές φορές άψυχων, πραγμάτων -αλλά όχι μόνο-, την καθαρά ανθρώπινη και ανθρωποκεντρική. Ψάχνει πίσω από τα «μικρά» πράγματα αναδεικνύοντας κρυμμένες σημασίες και ερμηνείες.

Τα άτομα πληγώνονται από τα γεγονότα και είναι αδύναμα να αντιδράσουν, παρά μόνο βυθίζονται στη θλίψη, καθώς κάποιες στιγμές μοιάζουν να αφήνονται στις καταστάσεις και τις συνθήκες (π.χ «Άγνοια» σελ64). Αυτό όμως τα κάνει βαθιά ανθρώπινα, ευαίσθητα και πλημμυρισμένα με αγάπη, ενώ τα παιδιά και η παιδικότητα, μας γεμίζουν τρυφερότητα (σελ54), μας αποσπούν στον κόσμο τους και μας κάνουν να ξεχνούμε τη φθορά (σελ52).

Ο θάνατος παρουσιάζεται σαν αναπότρεπτο γεγονός (π.χ σελ13, σελ54) ή σαν τετελεσμένο (σελ48), ανεξέλεγκτος, που γεννά θλίψη και συγκίνηση και στενεύει τα περιθώρια τής ζωής και της ευχαρίστησης, δείχνοντας την αδυναμία των ανθρώπων μπροστά του, που μοιάζουν να τον δέχονται ανέλπιδα, απογοητευμένοι και θρηνητικοί, ενώ κάποτε το ποίημα φτάνει ως την τραγική ειρωνεία (π.χ σελ19 «Πρωτομαγιά»). Μέσα όμως από αυτόν και την απώλεια των όντων που μας οδηγεί, μα και γενικότερα από την οπτική των ποιημάτων της, αναδύεται έμμεσα μια αγάπη για τη ζωή και εντονότερα για τους ανθρώπους, που επικεντρώνεται σε κάθε λεπτομέρεια, με ευαισθησία και λεπτότητα, και προβάλλει και μας υποδεικνύει τα «μυστικά» συστατικά τής ευτυχίας, που αποτελούν τις σημασίες με τις οποίες «ντύνουν» τα όντα οι άνθρωποι. Τα ποιήματά της μας κάνουν να αγαπήσουμε τη ζωή και να μελαγχολήσουμε για το θάνατο, κάτι που τα κάνει απόλυτα ανθρώπινα. Έτσι ο πρόωρος χαμός, ένα θέμα που συχνά την απασχολεί, αντιμετωπίζεται θρηνητικά (π.χ σελ58) και σαν τραγική απώλεια, που τονίζεται μέσω τής μνήμης, και αντιπαραβάλλεται με τις χαρές και την ομορφιά τής ζωής, ενισχύοντας την αγάπη μας γι’ αυτή. Ο θάνατος έτσι εναλλάσσεται με τη σαγήνη, την απόλαυση και την ευχαρίστηση, οδηγώντας μας σε μια σειρά συναισθηματικών μεταβολών, δημιουργώντας ποικιλία και κινώντας μας το ενδιαφέρον, ενώ πλανιέται στα μικροαντικείμενα τής καθημερινής μας ζωής και στη σκέψη, στους συνειρμούς και τις εκδοχές αυτών («Τα πράγματά μας με τι τάξη και ησυχία/ πίστα κρατάνε των θανάτων μας τα αρχεία!» σελ35 «Αντικείμενα μέλλοντος»). Δεν φτάνει ποτέ όμως σε μελό υπερβολές, ούτε υστερίες, αλλά με μια λιτή εκ των έσω περιγραφή, αγγίζει τις πληγές, συνήθως συμμετέχουσα και συμπάσχουσα ως φίλη, συγγενής ή μνηστή, ή σαν απλός παρατηρητής.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό INDEX, τεύχος 39