ΣΩΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ/ ΤΑΣΟΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ/ ΥΨΙΛΟΝ

ΣΩΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ/ΤΑΣΟΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΥΨΙΛΟΝ

Το έργο του Τάσου Πορφύρη ξεκινάει από εμπειρίες, μνήμες και βιώματα, που αντικατοπτρίζουν γενικότερα συναισθήματα και καταστάσεις και αναπτύσσεται μέσα στο πικρό υπόβαθρο τής απώλειας των αξιών και των οραμάτων του παρελθόντος «... όταν είχαμε μιαν ευκαιρία ν’ αλλάξουμε τον κόσμο και/ να σωθούμε και τον χάσαμε παίζοντας με την αντοχή του κορμιού/ και της ψυχής...», που πλανιόνται μέσα του αδικαίωτα, αφήνοντας την ελπίδα μέσα σε γκρίζα ανασφαλή ομίχλη, και είναι γεμάτο ευαισθησία, τρυφερότητα, αγάπη και έρωτα. Τα οδυνηρά συμβάντα του πολέμου, ξανάρχονται ομιχλώδη, μέσα σε συναισθηματικές και έντονες εικόνες, που αντιπαραβάλλονται με τη ματαίωση των μικροχαρών τής ζωής -«Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα», «κούτες τσιγάρα», «κονιάκ»...-, ενώ άλλοτε τα αντικρίζει με θλιμμένο ρεαλισμό και με το αυστηρό βλέμμα τής ιστορίας, πέρα από τις εποποιίες και τους κομπασμούς που γεννά η απόσταση, γιατί τα έχει ζήσει και τα δεινά τους έχουν σημαδέψει αυτόν και τη γενιά του. Έτσι συχνά είναι διάχυτος ο θάνατος, η μυρωδιά των όπλων και του πολέμου, τα τραγικά γεγονότα, ακόμα και εν καιρώ ειρήνης, και η συγκίνηση τής εκταφής, που μερικές φορές συνοδεύεται από τραγικές εκπλήξεις, που ενίοτε έρχονται σε αντίθεση με την Άνοιξη, το παιχνίδι και τη φύση, δηλαδή με τις χαρές τής ζωής. Ο ποιητής μεγαλώνοντας νιώθει θλιμμένος με τη φθορά τής άλλοτε νεανικής ή γενικότερα παρελθούσας αγνότητας των σχέσεων και της απώλειας αγαπημένων πραγμάτων και προσώπων, μια και τα περασμένα είναι καθοριστικά για αυτόν.

Ένα άλλο θέμα που τον απασχολεί είναι ο ρόλος τού ποιήματος, του ποιητή και του αναγνώστη, που με πρωτότυπη αλληγορία, χιούμορ και ανάλαφρο ύφος, μας παρουσιάζει τον καινοτόμο ρόλο της ποιήσεως, τη συμβουλεύει πατρικά να μην ξενοκοιμάται και κρυώσει, να βγάζει άσσους από το μανίκι της εκεί που μοιάζουνε όλα χαμένα και άλλα. Η νοσταλγία τού γενέθλιου τόπου του στην Ήπειρο, γίνεται ομφάλιος λώρος του και φέρνει σε σύγκρουση τη φυσική ομορφιά και αυθεντικότητα, που διανθίζει μέσα σε μνήμες και όνειρα, με το αναγκαίο τής Αθήνας, ενώ η φθορά τής αγνότητας από την επίπλαστη και επιδερμική εξέλιξη, που υπόσχεται παραπλανώντας το καλύτερο, όσο και η ανία τής τετριμμένης, μονότονης και ανούσιας επανάληψης και ο οικογενειακός συμβιβασμός με την οικονομική του αναγκαιότητα, ακυρώνει την ουσία των μικροαπολαύσεων, νοθεύει τα συναισθήματα και την ελπίδα, φέρνει σε αντίφαση το όνειρο και την πραγματικότητα και μερικές φορές οδηγεί στην αποδημία. Έτσι ο κορεσμός της σύγχρονης εποχής αποστρέφεται το ουσιώδες και το αυθεντικό και οδηγείται στις Π.Α.Ε και τα σκυλοτράγουδα. Ο έντονος όμως θαυμασμός του για τη φύση και το φυσικό δε νοείται ανεξάρτητος από τα ανθρώπινα και τον άνθρωπο, είτε σαν παρελθόν είτε σαν παρόν, προσωποποιεί δε συναισθήματα και εκφράζει την αλλαγή, τη νοσταλγία, τη θλίψη και την παρακμή. Συχνά έτσι ξετυλίγονται στα μάτια μας επαρχιακές ή γεωργικές εικόνες, με τα μποστάνια, τις ιτιές, τις βελανιδιές και τα ζωντανά, που χρησιμοποιούνται είτε κυριολεκτικά, είτε μεταφορικά, είτε αλληγορικά.

Σε ορισμένα ποιήματα γίνεται βαθιά ερωτικός, τονίζοντας τη λατρεία των λεπτομερειών που συνιστούν τη ζωή ή τη συμβίωση, απαρτίζοντας σαν ψηφίδες την αγάπη, που ξαφνικά όμως δε διστάζει να την απομυθοποιήσει και να την καταρρίψει, ξεσκεπάζοντας μια υποκρισία, ενώ άλλοτε προτάσσει την δύναμη τής αισθητής πραγματικότητας έναντι στην ύστερη μνήμη του ποιητικού λόγου.

Σε πολλά σημεία γίνεται αλληγορικός, με απόλυτα εναρμονισμένο και οικείο τρόπο, χωρίς να αλλοιώνει αθεράπευτα το νόημα, κάτι που κάνουν πολλοί άλλοι ποιητές, απωθώντας τον αναγνώστη.

Η γλώσσα του είναι η ρέουσα δημοτική, ενώ σπάνια χρησιμοποιεί αρχαιοπρεπείς λέξεις, έχοντας στόχο να τραβήξει το βλέμμα ή να δώσει έμφαση σε κάτι ουσιώδες. Πολλές φορές αρνείται χαρακτηριστικά τη χρήση κόμματος, σε μια προσπάθεια να κάνει το κείμενο πιο χειμαρρώδες, με αποτέλεσμα να εντείνεται διαρκώς η προσοχή του αναγνώστη. Συχνά τα ποιήματά του είναι γραμμένα σε β΄ πρόσωπο σαν να απευθύνεται σε κάποιον, μερικές φορές σαφώς στον αναγνώστη ή στη σύντροφό του, γεγονός που τα κάνει πιο άμεσα και ζωντανά, ενώ διευκολύνεται η «ταύτιση» του αναγνώστη με το κείμενο, κάτι που «ανυψώνει» την αποτελεσματικότητα και τη σημασία του έργου.

Η καθημερινότητα με τις λεπτομέρειές της, ακόμα και τις γλωσσικές της μορφές και χρήσεις, που γίνονται γνώριμες, οικίες και ορισμένες φορές λαϊκές, έρχεται να ισχυροποιήσει και να ντύσει τα νοήματα, σκιαγραφώντας και αποδίδοντας, ενώ χύνονται μπροστά μας εικόνες ζωντανές και γλαφυρές.

Συμπερασματικά το έργο του Τάσου Πορφύρη διαθέτει ποικιλία και λεπτές αποχρώσεις, αλλά και κεντρικό νόημα και ουσία, και αποτυπώνεται κερδίζοντας δημιουργικά όποιον το διαβάζει.

Γρηγόρης Τεχλεμετζής.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Πάροδος- 21(2008)