Εν τη ρύμη του νόστου/ Ευτυχία Αλεξάνδρα Λουκίδου/ Αρμός
«Ένας φεγγοβόλος έρωτας μέσα στην ομίχλη»
Έργο με έντονη ποιητικότητα και λυρικότητα, βαθιά συγκινησιακό, που γίνεται μερικές φορές και λυγμικό. Διάχυτος είναι ο ρομαντικός ερωτισμός και η ευαίσθητη πολυφασματική ματιά τής ποιήτριας. Μέσα του περιφέρεται η θλίψη του ανικανοποίητου έρωτα ή η απώλειά του, μέσα από αλληγορικές και μεταφορικές γλαφυρές εικόνες. Παρουσιάζεται έτσι η αγάπη και ο έρωτας ως αίσθηση ή παραίσθηση και με διαφορετικές καταλήξεις, άλλοτε με άσχημο τέλος, άλλοτε αναζωογονώντας και προσφέροντας ελπίδες ή γεφυρώνοντας χάσματα ή ελαφρύνοντας τη θλίψη, ενώ αλλού περιγράφεται ο χωρισμός, τα σημάδια που αφήνει και η νοσταλγία.
Ο ύπνος και τα όνειρα, όπως η μνήμη και η συνείδηση έχουν κεντρικό ρόλο, μέσα σ’ ένα κλίμα εκστασιακό, ανάμεσα σε πανσελήνους, έντονες εικόνες, αγγέλους, σκιές πεθαμένων -ο θάνατος εσωκλείει πάντα μια ένταση, ακόμα και πίσω από τη γαλήνη-, συγκινητικές μνήμες, προφήτες και μαρτυρικούς βίους.
Περιγράφονται τα ανθρώπινα πάθη οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες και οι διαψεύσεις, που μέσα από την ίαση της τέχνης αποφορτίζονται και απαλύνεται το δυσβάσταχτο φορτίο τους, με μια σχεδόν ψυχαναλυτική μέθοδο. Συχνά τονίζεται η φθορά και η διαφθορά που επιφέρει στην παιδική αγνότητα και στα εφηβικά ιδανικά -που ξαναγυρνούν και πολιορκούν τη μνήμη της- ο χρόνος και τα γεγονότα και η αντίθεση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, από την οποία εκκινείται και πυροδοτείται το ποίημα και δρα συμπληρωματικά στην «απώλεια», η οποία επίσης την απασχολεί, είτε ως χωρισμός, είτε ως ερωτική απογοήτευση, είτε ως μετανάστευση των αγαπημένων, ενώ μέσα από τη θλίψη και την παρακμή «... έτσι αθόρυβα κι αργά/ των πληγών συντελείται η βλάστηση».
Σκιαγραφούνται ακόμα η παρακμή και το ψέμα, που ανακατεύονται με την αγνότητα και το θείο, η κούραση και η διάλυση σε αντίθεση με τον ζωογόνο έρωτα, τα γερατειά και η υποκρισία σε αντιπαραβολή με την παιδικότητα, δημιουργώντας λιγότερο ή περισσότερο φανερές αντιθέσεις και μέσω της «αρνητικότητας» αναδύεται η «θετικότητα». Τονίζεται επίσης, με διάχυτη θλίψη και ευαισθησία, η θνητότητα των όντων, είτε ως συναισθημάτων, είτε ως υλικών υπάρξεων ή καταστάσεων.
Η μνήμη φορτισμένη συνδέεται με τον χωρισμό και την εγκατάλειψη και γεννά τη νοσταλγία και τη λατρεία μέσα από την εξιδανίκευση του χαμένου και του «άπιαστου». Ο λυτρωτικός παράδεισος και ο Θεός, γεννά ελπίδα, απαλύνει και ελαφραίνει τη θλίψη, τον χωρισμό και τον πόνο. Η θρησκευτικότητα έτσι είναι διάχυτη μέσα στο έργο της, γεγονός που φαίνεται από τα αποσπάσματά τής Αγίας Γραφής, τα οποία συχνά μας εισάγουν στα ποιήματα, ή σε ενότητες αυτών, αλλά και από το ίδιο το περιεχόμενό τους, αλλά δεν παρουσιάζεται ως παγιωμένο στατικό κήρυγμα, αντιθέτως «χρωματίζει» και «αντανακλά» την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και μέσα από τα διδάγματα και τις ερμηνείες της, προβάλλει στάσεις, λύσεις, ταυτίζεται με συναισθήματα και σκιαγραφεί την καθημερινή αλήθεια, έτσι δρα με ξεχωριστή διακριτική πρωτοτυπία, γοητεία και εκστασιασμό, χωρίς να κηρύττει από άμβωνα.
Οι εικόνες και οι οπτασίες της συχνά έχουν κάτι το αιθέριο, ανάλαφρο και αγγελικό, που κάνει την ψυχή του αναγνώστη να φτερουγίζει πάνω σε συναισθηματικά κύματα, ενώ άλλοτε συμπάσχει ως «πληγωμένο πουλί» και αγγίζει έτσι το θέμα με την τρυφερότητα ενός χαδιού, ενώ συχνά είναι πλημμυρισμένες με ανταύγειες φωτός και φωσφορισμούς, που σκιαγραφούν ψυχές και συμπεριφορές και δίνουν στα ποιήματα μια σχεδόν μεταφυσική αίγλη. Το μυστηριακό μάλιστα αυτό φόντο είναι από τα αγαπημένα τής ποιήτριας και επαναλαμβάνεται ως ενιαίο και ενωτικό κλίμα της συλλογής.
Στην τελευταία ενότητα πραγματεύεται το Θάνατο και την Ανάσταση και τα παραλληλίζει με το τέλος της αγάπης και του έρωτα και την αναμονή του νέου.
Όλα αυτά περνούν από τα μάτια τής ποιήτριας, της εφηβικά ερωτευμένης, «ταριχεύοντας τη λύπη έκπτωτων αγγέλων», με του «μελανιού τον ιδρώτα», σε «ουράνιες περγαμηνές».
«Σαν ΦΩΤΕΙΝΟ ΠΛΕΟΥΜΕΝΟ διασχίζω νύχτα τις σκιές
Ανταύγειες εωθινές ιχνογραφώ στων παγετών το τοπίο
Σώζω τις φλύαρες σιωπές, τα θαμπωμένα όνειρα,
Στην πάχνη των φιλιών, τα χρώματα και τη βροχή.»
(Ο προορισμός)
Γρηγόρης Τεχλεμετζής
Πρώτη διμοσίευση: Περοδικό Πάροδος, 15 (2007).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου